Nowa technologia coraz szerzej wkracza do turystyki pieszej, wodnej i rowerowej. Wędrówka w nieznane jest bardzo pasjonująca, jednak bezpieczniej jest dokładnie wiedzieć gdzie się znajduje, jak daleko jest do schroniska i którą drogą iść aby nie zabłądzić. Dobry turysta zawsze ma przy sobie mapę i busolę, a ostatnio coraz częściej odbiornik GPS.

Ktoś, kto już raz wędrował z GPS doceni jego przewagę nad tradycyjnym wyznaczaniem pozycji według mapy i kompasu. Coraz niższe ceny i lepsze funkcje odbiorników GPS zachęcają do ich kupna, niedługo będzie on równie popularnym wyposażeniem turysty jak telefon komórkowy.

Przed zakupem nowego odbiornika GPS warto się zastanowić nad funkcjami jakie nam będą potrzebne. Znając ofertę handlową i własne oczekiwania nie wydamy pieniędzy na urządzenie z którego nie będzie pożytku. Przedstawiamy tu opisy najpopularniejszych odbiorników GPS i przykłady ich zastosowań.

Dobry turystyczny odbiornik GPS ma zupełnie inne funkcje i właściwości niż urządzenia samochodowe. Na wycieczce nie jest nam potrzebny duży ekran dotykowy z funkcjami głosowymi. Nie możemy nosić ze sobą akumulatorów większych niż sam odbiornik, aby zapewnić ciągłość zasilania. Najlepiej jak jest mały jak komórka, wodoszczelny, odporny na wstrząsy i nie rozładowywał szybko baterii.

Odbiorniki przydatne w turystyce możemy podzielić na cztery rodzaje:

1. Dodatkowy moduł GPS do telefonu komórkowego z komunikacja przez Bluetooth lub przewodową.
2. Odbiornik turystyczny (outdoorowy) specjalnie przystosowany do pracy w terenie.
3. Zaawansowany odbiornik turystyczny z funkcją obsługi map wektorowych, altimetrem i kompasem elektronicznym.
4. PocketPC z GPS

Takie rozwiązanie wydaje się najtańsze. Jeśli ktoś sporadycznie uprawia turystykę może skompletować swój własny zestaw GPS niskim kosztem.
 

Nie każdy telefon komórkowy nadaje się do współpracy z modułem GPS. Podstawowe wymagania dla telefony to:

• ekran kolorowy o minimalnych wymiarach 176x220
• zainstalowane oprogramowanie Java MIDP 2.0 CLDC 1.1
• dostępnośc usług JSR75, JSR82 lub JSR179
• certyfikat dla aplikacji Java: Thawte CA
• możliwość komunikacji z modułem GPS zgodną z protokołem NMEA 0183 lub przez Bluetooth
• oprogramowanie i mapy

Dodatkowe oprogramowanie dla telefonu działa na platformie Javy lub Symbiana. Dostępnych jest kilka programów z mapami dla Polski i Europy, np. TrekBuddy, GPS/J, Wayfinder Navigator, SmartComGPS i inne.

Określamy je też mianem outdoorowe. Są to małe urządzenia specjalnie zaprojektowane do turystyki. Istotne ich zalety to małe wymiary, wysoka odporność na wstrząsy i wodę. Ważne jest aby odbiornik mógł długo pracować na jednym zestawie baterii.

Pierwsze odbiorniki turystyczne były bez mapy. Podstawowa funkcja to podanie dokładnych współrzędnych. Aby ustalić swoją pozycje niezbędne jest posiadanie mapy papierowej z siatką kartograficzną. Mapa musi podawać współrzędne w tym samym systemie co odbiornik GPS. Bardzo przydatna funkcja to zaznaczanie waypointu, czyli znanych miejsc do których można w przyszłości wrócić lub określić według nich pozycją.

Nowoczesne odbiorniki turystyczne mają zainstalowany zestaw map. Pozycja przedstawiana jest graficznie na mapie. Odbiornik posiada funkcję wytyczania trasy wycieczki i zaznaczania wybranych obiektów. Oprócz Polski i Europy można instalować dodatkowe, bardzo dokładne mapy turystyczne. Niektóre modele odbiorników GPS mają slot na zewnętrzne karty pamięci. Takie rozwiązanie daje możliwość łatwego dodawania nowych map oraz wprowadzania własnych skanowanych i edytowanych na komputerze.

Jeszcze większe możliwości oferują zaawansowane odbiorniki turystyczne GPS. Posiadają wyszukiwarkę POI, obsługują dodatkowe mapy wektorowe. W odróżnieniu od rastrowych lepiej się skalują. Ciekawe funkcje to kompas elektroniczny i altimetr. Wydaje się, że dodatkowy wydatek na te funkcje jest zbędny, skoro można mieć tanią busolę tradycyjną. Przydatność ich widać dopiero na postoju. Mapa sama dopasowuje orientację do terenu, nie ma problemu błędem gdy nagle spojrzymy na ekran z innej pozycji.

Rozwiązaniem kompromisowym dla użytkowników GPS w samochodzie i w turystyce jest PocketPC z modułem GPS. W odróżnieniu od odbiorników dedykowanych do zastosowań w turystyce lub motoryzacji nie ma on prostego firmware tylko w pełni funkcjonalny system operacyjny, najczęściej jest to Windows Moblie. Taki mini komputer ma szereg innych zastosowań przydatnych w trasie i na wycieczce ale ma też swoje wady.

Konieczność załadowania systemu operacyjnego przed użyciem, komplikuje jego obsługę i zmniejsza niezawodność. PocketPC ma większy pobór prądu, więc szybciej zużyje baterie niż prosty odbiornik turystyczny. Zazwyczaj nie jest tez zabezpieczony przed wilgocią i wstrząsami, więc jest większe ryzyko uszkodzenia na wycieczce lub rowerze. W początkowym okresie rozwoju techniki GPS, moduł nawigacji satelitarnej był dołączany opcjonalnie w postaci karty CF lub komunikujący się przez bluetooth. Obecnie bardziej popularny jest PocketPC zintegrowany z GPS. Takie rozwiązanie jest bardzo wygodne, przy przenoszeniu z samochodu na wycieczkę. Nie ma problemu osobnego zasilania obu urządzeń. Zamiast zestawu mamy zgrabny kompaktowy komputerek z GPS.

Ze wzglądu na swoją uniwersalność PocketPC ma wielu zwolenników, jednak jeśli ktoś dużo czasu spędza na wędrówkach i użytkowaniu w różnych warunkach lepiej wybrać dedykowany odbiornik turystyczny. Mniejsze jest prawdopodobieństwo, że go uszkodzimy w trasie lub że mu nieoczekiwanie wysiądą baterie. Odbiornik turystyczny jest przystosowany do obsługi jedną ręką i bardziej odporny na warunki turystyczne.

• Kupując odbiornik GPS należy wybierać taki, który oferuje najbardziej potrzebne funkcje. Jeśli będzie posiadał zbyt dużo bajerów będzie mniej funkcjonalny i trudniejszy w obsłudze.
• Odbiorników turystycznych GPS nie należy rozkręcać, bo utracą swoją wodoszczelność i specjalny gaz, który chroni szkiełka przed parowaniem.
• Wybierając się w trasę, należy zainstalować dobre baterie, aby odbiornik do końca działał niezawodnie. W przypadku niskich temperatur lepiej sprawdzają się baterie litowe niż alkaliczne. Przy częstym użytkowaniu można zaopatrzyć się w akumulatory z ładowarką.
• Jeśli dokonujemy odczytu pozycji w nierównym terenie może nastąpić częściowa utrata sygnału z satelitów i pomiar będzie obarczony większym błędem. Taka sytuacja może być w gęstym lesie lub na dnie wąwozów i dolin. Aby uzyskać dokładniejszy wynik, należy odczekać aż satelity zmienią pozycję, tak że znajdziemy się w ich zasięgu lub przejść w odkryte miejsce, nie przysłonięte innymi obiektami.
• Dla własnego bezpieczeństwa nie należy się zdawać tylko na GPS, trzeba mieć przy sobie mapę i busolę. Odbiornik może niespodziewanie przestać działać lub pomiar będzie niemożliwy z powodu utraty zasięgu. Wtedy tradycyjne metody lokalizacji mogą okazać się pomocne.
• Wybierając się zagranicę, zwłaszcza w egzotyczne kraje, należy się upewnić, czy w danym kraju wolno posiadać odbiornik GPS i czy nie jest on objęty obszarem o dużym błędzie pomiaru (Selective Availability)